BSC hay Balanced Score Card – tiếng Việt gọi là Thẻ điểm cân bằng là hệ thống xây dựng kế hoạch và quản trị chiến lược, được tổ chức kinh doanh, tổ chức phi lợi nhuận và chính phủ sử dụng nhằm định hướng hoạt động kinh doanh theo tầm nhìn và chiến lược của tổ chức, nâng cao hiệu quả truyền thông nội bộ và bên ngoài, theo dõi hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp so với mục tiêu đề ra. Bài viết hôm nay Hoài Anz sẽ tổng hợp chi tiết về mô hình BSC để mọi người tiện tìm hiểu.
>> Xem thêm: Mô hình 5w1h
Mục Lục
I. Tổng Quan Về BSC
1. BSC là viết tắt của từ gì?
BSC là thuật ngữ viết tắt của “Balanced scorecard”. Cụm từ “ balanced scorecard” xuất phát từ Mỹ, nếu dịch sang tiếng Việt, e rằng khó tìm được cụm từ chính xác nhất. Tuy nhiên nó vẫn được tạm dịch ra là “thẻ điểm cân bằng” hay “bảng điểm cân bằng”. Nhưng để dễ gọi và dễ nhớ nhất thì mọi người thường hay gọi là BSC (mô hình BSC, hệ thống BSC)
2. BSC là gì?
BSC là một mô hình quản trị chiến lược ở cấp độ cơ bản nhất, định hướng cho doanh nghiệp trong suốt quá trình thiết lập, triển khai, theo dõi và đo lường kết quả của chiến lược đặt ra. Ngoài yếu tố tài chính, BSC tập trung quan tâm tới 3 thước đo phi tài chính khác có ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp là khách hàng, quá trình hoạt động nội bộ, học tập & phát triển.
Ý nghĩa “balanced” (cân bằng) của mô hình này thể hiện ở chỗ cân đối giữa các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn, tài chính và các yếu tố phi tài chính, các chỉ tiêu đầu vào và đầu ra của kết quả, các hoạt động hướng ra xã hội và các hoạt động được thực hiện vì nội bộ.
3. Bốn Khía cạnh trong BSC
- Tài chánh: doanh nghiệp đo lường và giám sát các yêu cầu & các kết quả về tài chính
- Khách hàng: đo lường và giám sát sự thỏa mãn khách hàng và các yêu cầu về các kết hoạt động đáp ứng các nhu cầu đòi hỏi của khách hàng.
- Quá trình nội bộ: đo lường & giám sát các chỉ số và các yêu cầu của các quá trình trọng yếu trong nội bộ doanh nghiệp hướng đến khách hàng
- Học tập & phát triển: tập trung vào cách thức doanh nghiệp giáo dục & đào tạo nhân viên, nâng cao kiến thức và cách thức doanh nghiệp đã sử dụng các kiến thức này để duy trì lợi thế cạnh tranh trong thị trường.
4. Tác giả của mô hình BSC
Vào đầu năm 1990, hai Giáo sư Tiến sĩ Kaplan & Norton của trường Đại học Harvard là những người đầu tiên phát triển hệ thống Balanced scorecard. Hai giáo sư đã phát hiện một vấn đề khá nghiêm trọng là rất nhiều công ty có khuynh hướng quản lý doanh nghiệp chỉ dựa đơn thuần vào chỉ số tài chính. Điều này là phù hợp trong quá khứ, nhưng trong thế giới kinh doanh hiện nay đòi hỏi doanh nghiệp phải quản lý dựa trên một bộ các chỉ số đo tốt hơn và hoàn thiện hơn.
4. Lợi ích của BSC với doanh nghiệp
- BSC giúp lập kế hoạch chiến lược tốt hơn
BSC cung cấp một bộ khung thể hiện mối quan hệ nhân quả giữa các yếu tố mục tiêu với nhau, nghĩa là chúng đã đồng thuận với một chiến lược cốt lõi nhất định. Kết quả thực hiện các yếu tố mục tiêu này chính là các mảnh ghép để tạo ra một bức tranh hoàn chỉnh về chiến lược của doanh nghiệp bạn.
- BSC giúp cải thiện truyền thông doanh nghiệp
Khi đã có một bức tranh chiến lược hoàn chỉnh – tất cả chiến lược được “vẽ” trên một mặt giấy, bạn sẽ dễ dàng hơn để triển khai kế hoạch truyền thông doanh nghiệp, bao gồm cả truyền thông bên ngoài và truyền thông nội bộ. Mô hình BSC không những giúp đối tác và nhân viên của bạn hiểu rõ hơn về nội dung chiến lược mà còn có ấn tượng và dễ nhớ tới từng ưu điểm, nhược điểm,… của các thước đo bạn đang thực hiện.
- BSC giúp liên kết chặt chẽ các dự án khác nhau trong doanh nghiệp
Khi đã có bộ khung là mô hình BSC, mọi kế hoạch dự án nhỏ lẻ đều có nền móng và cơ sở chiến lược để dễ dàng xây dựng. Nhờ vậy, bạn có thể đảm bảo rằng toàn thể doanh nghiệp đang thống nhất đi chung một hướng mà không có dự án nào bị lãng phí cả.
- BSC giúp cải thiện hiệu suất báo cáo
BSC có thể được sử dụng để làm đề cương báo cáo tổng quan. Điều này giúp cho việc báo cáo trở nên nhanh chóng và gọn gàng hơn, với các nội dung tập trung được rõ nhất vào các vấn đề chiến lược quan trọng nhất.
5. Một số lý do khiến việc áp dụng BSC thất bại
- Thiếu lãnh đạo điều hành cấp cao có tầm nhìn với cam kết tích cực và tham gia trực tiếp vào dự án
- Sử dụng BSC vì những lý do khác ngoài những lý do liên quan đến quản lý hoạt động kinh doanh
- Thiếu sự tham gia của các tổ chức / nhân viên đa chức năng trong việc phát triển BSC
- Các chỉ số thẻ điểm cân bằng không có liên kết rõ ràng với các mục tiêu chiến lược
- Không tập trung vào trọng điểm của nhóm
- Không thay đổi các chỉ số Balanced ScoreCard khi cần thiết
- Không chia sẻ kết quả thẻ điểm cân bằng rộng rãi trong toàn doanh nghiệp
II. Cấu trúc mô hình BSC (Balanced scorecard)
Mô hình BSC gồm 4 yếu tố được coi là 4 thước đo của hiệu quả hoạt động doanh nghiệp. 4 yếu tố này được sắp xếp theo một trật tự nhất định và có ảnh hưởng lẫn nhau từ dưới lên trên theo kế hoạch đặt ra từ trước.
1. Thước đo tài chính trong BSC
Thước đo tài chính bao gồm các yếu tố như chi phí khấu hao, chi phí cố định, lợi tức đầu tư, lợi nhuận thu về, tốc độ tăng trưởng doanh thu,… Tuy nhiên không phải yếu tố nào cũng dễ dàng đo được ngay sau khi thực hiện, nhưng chúng là sự xác nhận muộn cho hiệu quả của hoạt động đó.
Trước đây, nếu như doanh nghiệp chỉ cần một chỉ tiêu duy nhất để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp đó là số tiền kiếm được (doanh thu). Con số này lớn có nghĩa là doanh nghiệp đang rất ổn, còn tình hình tài chính ở mức khó khăn đồng nghĩa với nguy cơ sụp đổ doanh nghiệp. Thì hiện nay bạn cần quan tâm tới 3 thước đo nữa của BSC để có thể định hướng dài hạn.
2. Thước đo khách hàng trong BSC
Sự hài lòng của khách hàng chính là một chỉ số quan trọng quyết định sự thành công của doanh nghiệp, bởi nó ảnh hưởng trực tiếp tới doanh thu cả hiện tại và tương lai. Thước đo này giúp chủ doanh nghiệp trả lời câu hỏi: Khách hàng đón nhận sản phẩm của doanh nghiệp như thế nào? Từ đó, sẽ dễ dàng đặt ra các mục tiêu và kế hoạch để cải thiện, duy trì hoặc tăng sự hài lòng của khách hàng.
3. Thước đo quy trình hoạt động nội bộ
Rõ ràng, không có doanh nghiệp nào có thể tự hào về thành tích đạt được nếu không có những hành động chứng minh điều đó. Nhận định xem doanh nghiệp đang hoạt động tốt ở mức nào giống như việc tự đánh giá và kiểm điểm, rút kinh nghiệm bản thân vậy.
Dấu hiệu của một doanh nghiệp hoạt động trơn tru được tập hợp lại từ nhiều chỉ số nhỏ lẻ như tốc độ tăng trưởng của quy mô, % người lao động gắn bó tăng, % thời gian xử lý công vụ được rút ngắn,… Bạn cần rà soát lại các quy trình nội bộ của công ty để phân loại đâu là bộ phận đã làm tốt và đâu là điều chưa hợp lý. Sau đó, hãy đưa nhiệm vụ cải thiện các lỗ hổng của quá trình hoạt động nội bộ vào thành một mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp.
4. Thước đo học tập & phát triển
Việc quan tâm tới chất lượng nguồn nhân sự và công cụ hỗ trợ làm việc chính là một yếu tố quyết định đến nền tảng phát triển doanh nghiệp. Điều đặc biệt là không có con số chính xác và giới hạn cao nhất cho thước đo này, mà mọi tiêu chí đều có thể trau dồi tốt hơn song song với sự tiến bộ không ngừng của khoa học – công nghệ.
Hãy xem xét các công cụ, hành động và chính sách có liên quan tới năng lực, năng suất làm việc của nhân viên trong doanh nghiệp bạn. Bạn sẽ nhận được câu trả lời thoả đáng cho câu hỏi: Làm thế nào doanh nghiệp có thể cải thiện năng suất và tạo ra giá trị?
Nếu như thước đo học tập & phát triển trả về kết quả tốt, bạn đang có thế mạnh về đào tạo nhân viên và biết cách áp dụng các công cụ làm việc hiệu quả. Doanh nghiệp như vậy sẽ có lợi thế cạnh tranh trên thị trường, dễ thích ứng hơn với các thay đổi và thức thời hơn với các điều mới mẻ, đặc biệt là với các phần mềm 4.0 hiện nay.
5. Mối quan hệ giữa các thước đo trong mô hình BSC
Dựa theo mô hình, quy trình hoàn thiện các thước đo trong BSC (Balanced scorecard) được thực hiện từ dưới lên trên, nghĩa là mỗi thành phần của mô hình được xây dựng bởi một hoặc nhiều mô hình trước đó.
Công ty tuyển dụng, đào tạo và phát triển nhân lực tốt => Nhân lực tốt sẽ xây dựng được các quy trình hoạt động tốt cho công ty => quy trình tốt giúp cho khách hàng hài lòng về sản phẩm/ dịch vụ => Khách hàng hài lòng về sản phẩm/ dịch vụ sẽ mang về cho công ty nhiều doanh thu => Khi công ty có doanh thu cao, lợi nhuận cao thì sẽ đầu tư nhiều tiền hơn tuyển dụng, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.
III. Hiểu Và Áp Dụng BSC Vào Doanh Nghiệp
Video 1: BSC là gì? Vai trò của BSC
Video2: Góc nhìn về BSC